نه به تصادف، آری به زندگانی

امروز، در آخرین روز از هفته سلامت، فرصتی مغتنم پیش آمده است تا به یکی از مهم‌ترین چالش‌های جهانی در عرصه سلامت عمومی بپردازیم: تصادفات جاده‌ای. موضوعی که با ابعاد انسانی، اقتصادی و اجتماعی گسترده، نیازمند توجه ویژه سیاستگذاران، متخصصان و مردم است. شعار امروز «نه به تصادف، آری به زندگانی» یادآور مسئولیت جمعی ما در ساختن راه‌هایی ایمن‌تر و زندگی‌هایی سالم‌تر است.

بر اساس آخرین آمارهای منتشر شده توسط سازمان جهانی بهداشت (WHO, 2023)، سالانه حدود ۱.۱۹ میلیون نفر در سراسر جهان در اثر تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند و بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون نفر نیز دچار آسیب‌های غیرمرگبار می‌شوند.

بحران خاموش؛ ابعاد پنهان تصادفات جاده‌ای

تصادفات جاده‌ای فراتر از آمار جان‌باختگان، تأثیرات عمیقی بر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی جوامع دارند. این حوادث سالانه حدود ۳ تا ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورها را به خود اختصاص می‌دهند و موجب آسیب‌های جسمی، روانی و مالی گسترده می‌شوند.

در عین حال، بیش از نیمی از قربانیان تصادفات جاده‌ای را کاربران آسیب‌پذیری همچون عابران پیاده، دوچرخه‌سواران و موتورسواران تشکیل می‌دهند. به ویژه، این حوادث مهم‌ترین علت مرگ‌ومیر در گروه سنی ۵ تا ۲۹ سال محسوب می‌شوند.

راهی به سوی زندگی؛ توسعه زیرساخت‌های ایمن

توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل ایمن یکی از مؤثرترین راهکارهای جهانی برای کاهش تلفات جاده‌ای شناخته می‌شود. اقدامات کلیدی در این زمینه عبارتند از:

• طراحی جاده‌های ایمن‌تر: شامل احداث خطوط جداگانه برای عابران پیاده و دوچرخه‌سواران، بهبود روشنایی معابر و نصب تجهیزات ایمنی.

• نوسازی حمل‌ونقل عمومی: گسترش دسترسی به وسایل حمل‌ونقل عمومی کارآمد و ایمن، با هدف کاهش حجم ترافیک و میزان تصادفات.

• اصلاح طرح‌های شهری: ایجاد محیط‌های شهری «دوستدار ایمنی» با تمرکز بر حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر.

مطابق شواهد موجود، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ایمن می‌تواند منجر به صرفه‌جویی‌های چندبرابری در هزینه‌های درمانی و اقتصادی ناشی از تصادفات شود.

تغییر فرهنگ؛ از آگاهی تا عمل

تحقق ایمنی جاده‌ای بدون تغییر رفتارهای فردی و جمعی امکان‌پذیر نیست. محورهای اصلی در تغییر فرهنگ عبارتند از:

• آموزش عمومی: ارائه آموزش‌های منظم از سطوح ابتدایی تا حرفه‌ای برای نهادینه کردن رفتارهای ایمن.

• کمپین‌های رسانه‌ای: طراحی و اجرای کمپین‌هایی با هدف ارتقای آگاهی درباره خطرات سرعت غیرمجاز، استفاده از موبایل، یا رانندگی تحت تأثیر الکل.

• ترویج مسئولیت اجتماعی: ایجاد نگرش جمعی نسبت به مسئولیت همگانی در قبال ایمنی جاده‌ها.

تجربه کشورها نشان داده است که ترکیب فرهنگ‌سازی با بهبود زیرساخت‌ها می‌تواند کاهش چشمگیر مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات را به همراه داشته باشد.

مسئولیتی مشترک؛ سیاستگذاران و شهروندان در کنار هم

مسیر دستیابی به ایمنی جاده‌ای، مستلزم تعهد و اقدام هم‌زمان از سوی سیاستگذاران و مردم است:

• سیاستگذاران: با تدوین و اجرای قوانین مؤثر، تخصیص منابع کافی به پروژه‌های ایمنی، و نظارت دقیق بر زیرساخت‌ها می‌توانند نقش کلیدی ایفا کنند.

• شهروندان: با رعایت قوانین رانندگی، حفظ حقوق سایر کاربران جاده و ارتقاء فرهنگ ایمنی، می‌توانند سهم خود را در حفظ جان خود و دیگران ادا نمایند.

پایانی بر مرگ خاموش؛ آغازی بر زندگی ایمن

تصادفات جاده‌ای، معضلی نیست که راه‌حل سریع یا ساده‌ای داشته باشد، اما با رویکردی چندبُعدی و پایدار، می‌توان به سمت جهانی حرکت کرد که در آن شعار «نه به تصادف، آری به زندگانی» از یک آرزو به یک واقعیت تبدیل شود.

بیایید امروز، در پایان هفته سلامت، گامی کوچک اما مؤثر برای ساختن آینده‌ای ایمن‌تر برداریم.

منابع:

• World Health Organization (WHO). Global Status Report on Road Safety 2023.

• United Nations. Decade of Action for Road Safety 2021–2030.