ورزش همگانی، سلامت همگانی: راهبردی برای آینده‌ای سالم‌تر

روز پنجم هفته سلامت با شعار «ورزش همگانی، سلامت همگانی» به نقش بنیادین فعالیت بدنی در ارتقاء سلامت عمومی می‌پردازد. این مناسبت، فرصتی است برای جلب توجه جامعه، سیاست‌گذاران و نهادهای مرتبط به اهمیت گنجاندن تحرک بدنی در سبک زندگی روزمره و پیشگیری از بحران خاموش بی‌تحرکی که سلامت جهانی را تهدید می‌کند.

بحران بی‌تحرکی: چالشی جهانی

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال ۲۰۲۴، حدود ۳۱٪ از بزرگسالان در سراسر جهان، معادل ۱.۸ میلیارد نفر، به سطح توصیه‌شده فعالیت بدنی دست نمی‌یابند. این روند افزایشی، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲، ۵ درصد افزایش یافته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ به ۳۵٪ برسد. بی‌تحرکی نه‌تنها سلامت جسمی را تهدید می‌کند، بلکه با افزایش افسردگی، اضطراب و کاهش کیفیت خواب نیز همراه است.

ورزش همگانی؛ محرکی برای سلامت پایدار از دوران جوانی تا سالمندی

ورزش همگانی با فواید گسترده‌ای همراه است که سلامت جسم و روان را به طور همزمان تقویت می‌کند. فعالیت بدنی منظم باعث بهبود عملکرد قلب، کاهش فشار خون و کنترل وزن می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت نوع ۲ و برخی سرطان‌ها را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. همچنین، ورزش با افزایش جریان خون مغزی، بهبود حافظه و پیشگیری از زوال شناختی کمک می‌کند. از نظر روانی، فعالیت بدنی ترشح هورمون‌های شادی‌آور را تحریک کرده و اضطراب و افسردگی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، ورزش باعث تقویت سیستم ایمنی، بهبود کیفیت خواب و افزایش طول عمر سالم می‌شود، و به طور کلی کیفیت زندگی را ارتقاء می‌دهد.

علاوه بر این با فعالیت‌های بدنی ساده و در دسترس مانند پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، حرکات کششی و بازی‌های گروهی و تداوم فعالیت بدنی منظم، می‌توان روند پیری را به تعویق انداخت، سلامت جسمی و شناختی را در سالمندی حفظ کرد و کیفیت زندگی را در دوره سالمندی به طور معناداری ارتقاء بخشید.

موانع و نابرابری‌ها در فعالیت بدنی

عواملی همچون نبود امکانات مناسب، سبک زندگی کم‌تحرک، ساعات طولانی کار و کمبود آگاهی عمومی، از مهم‌ترین موانع ورزش منظم هستند. همچنین، اقشار آسیب‌پذیر مانند سالمندان، زنان خانه‌دار و افراد دارای ناتوانی جسمی، در معرض بیشترین خطر بی‌تحرکی قرار دارند.

راهکارهای ساده برای افزایش تحرک در زندگی روزمره

1. پیاده‌روی روزانه: حتی ۱۵ دقیقه پیاده‌روی در اطراف محل کار یا خانه می‌تواند تأثیرگذار باشد.
2. استفاده از پله به‌جای آسانسور: یک تغییر کوچک با نتایج بزرگ برای قلب.
3. ایستادن و کشش بین کارهای روزمره: هر ۳۰ دقیقه نشستن، با چند حرکت ساده کششی جبران شود.
4. ورزش‌های خانوادگی یا گروهی در پارک: تعامل اجتماعی و تحرک همزمان.
5. حرکات ورزشی سبک در خانه با راهنمایی اپلیکیشن‌ها یا ویدیوهای آموزشی.

مسیرهای سیاست‌گذاری برای ارتقاء ورزش همگانی

1. توسعه زیرساخت‌های شهری حامی تحرک مانند پیاده‌روهای ایمن، مسیرهای دوچرخه‌سواری و پارک‌های در دسترس.
2. ادغام فعالیت بدنی در برنامه‌های آموزشی مدارس و محیط‌های کاری.
3. برگزاری رویدادهای عمومی ورزشی و ترویج ورزش خانوادگی و محلی.
4. توانمندسازی اقشار محروم در دسترسی به برنامه‌های تحرک‌محور.
5. افزایش آگاهی عمومی با همکاری رسانه‌ها و اینفلوئنسرهای حوزه سلامت.

نتیجه‌گیری

سلامت آینده جوامع در گرو حرکت است. با توجه به بار فزاینده بیماری‌های ناشی از سبک زندگی کم‌تحرک، رویکردهای چندبخشی و عدالت‌محور در ترویج ورزش همگانی، کلید دستیابی به جامعه‌ای سالم‌تر، فعال‌تر و شاداب‌تر خواهند بود.

منابع:

• World Health Organization. (2024).Global recommendations on physical activity for health. WHO Publication
• PAHO/WHO. (2024).Nearly 1.8 billion adults at risk of disease from not doing enough physical activity. PAHO News
• The Sun. (2025).The simple addition to your daily routine that could reduce your risk of dying from heart disease by 39%. The Sun Article
• Wellness Foundation. (2024).New global estimates of physical inactivity – WHO, 2024. Wellness Foundation